به گزارش سایت رسمی فوتبال برتر؛ سیستم کمک داور ویدیویی و یا "Video assistant referee" که با نام اختصاری "VAR" شناخته میشود، چند سالی هست که به یکی از اصلیترین ملزومات هر مسابقه حرفهای فوتبال تبدیل شده و در اکثر لیگهای معتبر در سطح جهان از این تکنولوژی استفاده میشود.
با این حال حضور VAR در فوتبال ایران همواره با اگر و اما های خاصی همراه بوده و همچنان استفاده از این سیستم در لیگ برتر فوتبال کشورمان با معضلهای زیادی روبرو شده و با گذشت ۷ سال از رسمی شدن قانون استفاده از وی. اِی. آر در مسابقات زیر نظر «فیفا» کماکان از این تکنولوژی به نحوه مطلوب در مسابقات داخلی استفاده نمیشود و شاهد استفاده گزینشی و سلیقهای از VAR هستیم که به هیچ وجه نمیتواند اتفاق جالبی برای لیگ برتر کشورمان باشد.
در حالی که هنوز در فوتبال ایران بر سر هزینههای استفاده از VAR بین فدراسیون فوتبال و تیمهای لیگ برتری یک اتفاق نظر حاصل نشده، این مشکل سالهاست که در لیگهای معتبر اروپایی حل شده است.
برای نمونه در «لالیگا» اسپانیا، تیمهای میزبان بخشی از هزینههای لازم برای استفاده از سیستم کمک داور ویدیویی را از طریق حق پخش تلویزیونی و اسپانسرهای دور زمین پرداخت میکنند. تیمهای اسپانیایی همچنین در روزهای نخست ورود VAR به لالیگا به شکل آزمایشی، از کمکهای مالی فدراسیون فوتبال اسپانیا بهرهمند شدند. در فصل حاضر از مسابقات لالیگا هم، سران برگزاری این رقابتها به دنبال فراهم کردن یک اسپانسر برای VAR و نمایش تبلیغات این حامی ملی در زمان پخش صحنههای مربوط به بازبینی تصاویر اتاق داوران هستند. در همین مورد پیش بینی میشود این همکاری در مجموع سالانه ۱۲ میلیون یورو سودآوری برای تیمهای لالیگایی خواهد داشت.
در سری آ ایتالیا، هزینههای مربوط به استفاده از VAR توسط همکاری این لیگ با شرکت معروف در زمینه ارز دیجیتال یعنی «کریپتو» فراهم میشود. این شرکت در زمان پخش تصاویر مربوط به گل لاین، خط آفساید هوشمند و VAR، حق تبلیغ محصولاتش را در بازیهای سری آ بدست آورده و بدین ترتیب، تیمهای حاضر در سری آ با کمک مالی این شرکت از تکنولوژی VAR استفاده میکنند.
سری آ ایتالیا در فصل جاری هم یک همکاری جدید را با شرکت مخابرات فرانسوی با نام "Iliad" آغاز کرده تا شریک رسمی بخش نوآوری و فناوری سری آ باشد و در صحنههای مربوط به VAR و سایر تکنولوژیهای داور، تبلیغات این شرکت روی صفحات تلویزیون به نمایش در بیاید. این شرکت علاوه بر حمایت مالی، ارائه دهنده فناوری VAR، سیستم آفساید هوشمند و گل لاین هم است.
در لیگ برتر انگلیس، تمامی تیمهای زیر نظر اتحادیه فوتبال این کشور، از طریق حق پخش تلویزیونی و تبلیغات دور زمین، هزینههای مربوط به VAR را تأمین میکنند و البته به کمک اسپانسرهایی که نام و نماد آنها در هنگام استفاده از تکنولوژیهای مورد استفاده داوران، نمایش داده میشود، مبالغ هنگفتی را هم از این همین راه به جیب میزنند.
در بوندسلیگا و لیگ یک فرانسه هم شرایطی مشابه وجود دارد. در فوتبال فرانسه مجموع هزینههای داوری با احتساب استفاده از سیستم VAR، چیزی نزدیک به ۲۵ میلیون یورو به ازای هر فصل است و باشگاهها در طی یک توافق با فدراسیون فوتبال این کشور، ۱۰ میلیون یورو از فدراسیون دریافت میکنند. هرچند پیشبینی میشود تا چند فصل آینده و با تراز شدن استراتژیهای مالی باشگاههای فرانسوی، این کمک هزینه مالی به فدراسیون عودت داده خواهد شد.
در فوتبال آلمان هم که ۵۱ درصد از سهام باشگاهها در اختیار هواداران قرار دارد، تیمهای آلمانی با ثبت قرارداد با شرکتهای فناوری و تبلیغ برند آنها هزینههای مربوط به استفاده سیستم کمک داوری ویدیویی را جبران میکنند.
اما در حالی که یک برنامه منظم مالی در مدیریت منابع و کاهش هزینههای مربوط به استفاده از تکنولوژی در بازیهای فوتبال، در اکثر لیگهای معتبر فوتبال جهان و به خصوص پنج لیگ معتبر اروپایی به چشم میخورد، لیگ برتر ایران همچنان اندر خم یک کوچه است و بسیاری از باشگاهها حتی در نحوه ورود این تکنولوژی به ورزشگاههای خود و استفاده از آن دچار مشکل هستند.
بعد از گذشت چند سال که قرار بود لیگ برتر فوتبال ایران با حضور کمک داور ویدیویی (VAR) برگزار شود و در هر دوره به بهانههایی این اتفاق صورت نگرفت، سرانجام قرار شد بیستوچهارمین دوره لیگ برتر با حضور کمک داور ویدویی به روی صحنه برود. اما از همان هفتههای اول استفاده از این تکنولوژی با حواشی گوناگونی روبرو شد و در بسیاری از بازیها خبری از VAR نبود.
فدراسیون فوتبال بعد از چند سال که انتقادها از داوری مسابقات بالا گرفته بود، در نهایت چند دستگاه VAR را وارد کشور کرد و بعضی از مسابقات فصل جاری با کمک داور ویدئویی برگزار شد.
ورود VAR به ایران اگرچه اعتراضها به داوری مسابقات در لیگ برتر را کاهش داده، اما موضوعی که بارها مورد انتقاد قرار گرفت عدم استفاده از این تکنولوژی در بازی برخی تیمها بود. تبعیض در استفاده از VAR و حضور تقریباً همیشگی این دستگاهها در بازی های استقلال و پرسپولیس حاشیههایی را به وجود آورد.
علاوه بر این موارد VAR حواشی دیگری هم داشت، برای نمونه در ورزشگاه یادگار امام استفاده از یک کانکس برای اتاق VAR کنار زمین در جریان دیدار تراکتور و پرسپولیس حواشی زیادی را در فضای فوتبال ایجاد کرد و باعث انتقاد بسیاری از اهالی فوتبال شد.
حالا و با پایان رقابتهای نیم فصل اول مسابقات لیگ برتر مشخص شده که حتی نیمی از بازیهای برگزار شده با وجود VAR نبوده است. از مجموع ۱۲۰ بازی برگزار شده در نیم فصل اول لیگ برتر تنها ۴۹ بازی با وجود کمک داور ویدئویی بوده که از نصف کمتر است.
این در حالی است که برآورد کمیته داوران در ابتدای فصل وجود VAR در ۵۵ تا ۶۰ مسابقه نیم فصل اول بود که این عدد به خاطر مشکلات فنی در برخی شهرها کاهش یافت و ۴۹ بازی با استفاده از VAR برگزارشد که اکثراً سهم استقلال و پرسپولیس و بعد سپاهان بود. مسئولان فدراسیون فوتبال در نظر دارند در نیم فصل دوم موارد استفاده از VAR را در مسابقات لیگ برتر افزایش بدهند و در این رابطه تلاشهایی هم صورت گرفته اما هنوز به جمعبندی در این خصوص نرسیدهاند.
یکی از موارد چالشهای جدی فدراسیون با صدا و سیما است. فدراسیون فوتبال برای وارد کردن تجهیزات ویدیویی خریداریشده از شرکت چینی (ریگور) از همان ابتدای فصل با صداوسیما وارد چالش شده و هنوز نتوانسته رضایت این سازمان را برای وارد کردن ۶ دستگاه VAR از کشور چین بگیرد. در همین راستا آذرماه جلسه مشترکی بین صداوسیما، فدراسیون فوتبال، وزارت ورزش و شرکت توسعه و تجهیز با شرکت ریگور برگزار شد و پیرو این جلسه قرار بر این شد صداوسیما تستهای لازم را از تجهیزات ویدئویی این شرکت گرفته و نتیجه آن را اعلام کند.
با گذشت تقریباً دو ماه از این جلسه هنوز صداوسیما گزارشی در این خصوص به وزارت ورزش و شرکت توسعه و تجهیز ارائه نداده است. همین مسئله باعث شده فدراسیون هم برای وارد کردن دستگاههای مدنظرش همچنان بلاتکلیف شود. این در شرایطی است که مسئولان فدراسیون فوتبال مدعیاند شرکت ریگور پوشش کامل لیگ تایلند را نهایی کرده و لیگ فوتبال این کشور هماکنون با دستگاههای این شرکت در حال برگزاری است و همچنین مسابقات لیگ قهرمانان نخبگان و لیگ قهرمانان ۲ آسیا و زیر ۲۰ سال آسیا در سال ۲۰۲۵ و جام ملتهای بانوان آسیا و زیر ۲۳ سال با این دستگاهها برگزار خواهد شد.
یکی از مهمترین دلایل این اختلافات مسئله حق پخش و هزینه زیاد استفاده از این تکنولوژی است. طبق اعلام «مهدی تاج» رئیس فدراسیون فوتبال، به طور تقریبی و برای هر مسابقه از رقابتهای لیگ برتر، استفاده از VAR هفتصد الی هشتصد میلیون تومان هزینه دارد که رقم زیادی برای باشگاهها محسوب میشود. «محسن حکیم» دبیر کارگروه ویایآر هم از هزینه ۴۰۰ میلیونی این تکنولوژی به ازای هر دیدار گفته که هرچند با عدد فدراسیون تفاوت دارد اما کماکان مبلغ زیادی محسوب میشود.
حکیم درباره اینکه چه زمانی تمام بازیهای لیگ با سیستم ویایآر برگزار میشود تا عدالت داوری حکمفرما شود، گفت: «این موضوع به سازمان لیگ مرتبط است. فقط آمدن دستگاهها نیست. زمانی میتوان با پنج دستگاه ویایآر تمامی بازیها را پوشش دهید که بازیهای لیگ در عرض چند روز برگزار شود. جابهجایی هر دستگاه ۷۲ ساعت زمان میبرد. برای همین اگر در چهار روز بازیهای لیگ برگزار میشود امکان جابهجاییها دستگاهها وجود ندارد.» او ادامه داد: «موضوع بعدی زیرساختهای ورزشگاههای ماست. سیستم ویایآر با برق ۱۶ آمپر کار میکند و برق سپر است، برق عادی که در خانهها استفاده میشود نیست. در بسیاری از بازیها برای تأمین وسایل مورد نیاز نصب سیستم ویایآر دچار مشکلاتی جدی شدهایم. سیستم ویایآر بسیار کامل است و همه تجهیزات را دارد. مثلاً برای بازی نساجی و فولاد در ورزشگاه نیاز به کابل بود و ناچار شدیم تا کابل سیستم را در مسافت طولانی باز کنیم و جمع کردن چنین کابلی کار سختی است. میتوانیم هر دو نوع سیستم دایر در ایران را برای پخش بازیها پوشش دهیم ولی مشکل اصلی تنظیم و سازگاری دستگاههاست. چون تنظیمات الکترونیکی ورزشگاههای ما با همدیگر متفاوت است.»
حکیم تاکید کرد: «فقط زمانی میشود تمامی بازیها با ویایآر برگزار شود که دستگاهها در تمام ورزشگاههای کشور نصب شده باشد و چون ورزشگاه استقلال و پرسپولیس مشترک است، باید در ۱۵ ورزشگاه سیستم نصب شده ویایآر داشته باشیم.»
دبیر کارگروه ویایآر اضافه کرد: «اگر تمام ورزشگاههای ما مجهز به ویایآر شد، منِ نوعی که مسئول هستم قبل از شروع بازی عیبیابی سیستم را انجام میدهم و آماده استفاده از سیستم میشویم. سیستمهای ویایآر ما دائم در حال جابهجایی از ورزشگاهی به ورزشگاه دیگری هستند و در این جابهجاییها آسیب میبینند.» حکیم تصریح کرد: «فیفا اختیار ویایآر را دارد و تنها ۶ شرکت هستند که باید از آنها بخریم. همه این شرکتها هم به خاطر تحریمها نمیخواهند با ما کار کنند. متأسفانه به خاطر این ایرادها تنها راه جابهجایی است. پس فدراسیون مشقات زیادی دارد و نباید در همه زمینهها از فدراسیون بخواهیم مشکلات را برطرف کند. به عنوان مثال تیم VAR که از سوی فیفا برای برگزاری بازیهای لیگ نخبگان میآیند پنج روز زودتر وارد ایران میشوند.» او ادامه داد: «از طرفی برای تمام بازیها باید اطلاعات کافی هر بازی را ارسال کنیم و تا سه سال نزد فیفا میماند. پس همه چیز زیرنظر فیفاست و باید تمامی برنامهها را مطابق خواسته فیفا جلو ببریم. مورد بعدی این است که اگر ۱۵ ورزشگاه با سیستم ویایآر داشته باشیم، حداقل ۸ تیم مسلط بر تمام جزئیات ویایآر میخواهیم که بتوانیم بازیهای لیگ را برگزار کنیم و هیچکدام از این افراد هم بیمار نشوند و غیبت نکنند. بحث آموزش تصویربرداران را هم داریم. در کل مشکلات سیستم آن قدر زیاد است که به ایافسی و شرکت سازنده ایرادهای دستگاههای اول را گفتم و دستگاههای آخر به شکلی است که ایرادهایی را پوشش دهند.»
حکیم در خصوص اینکه باشگاهها باید برای استفاده از ویایآر ۴۰۰ میلیون تومان هزینه پرداخت کنند، ابراز کرد: «نصب دستگاهها، هزینههای جابهجایی دستگاهها، سفر مهندسان، هتلینگ، خورد و خوراک و... هزینه دارد و فدراسیون نباید همه هزینهها را بپردازد. پنج سال دیگر دستگاههای ویایآر فرسوده شدهاند و باید تغییر کنند. برای جایگزینی باید پول هنگفتی باشد تا پرداخت کرد. فدراسیون که نباید تمام هزینهها را پرداخت کند. باشگاهها در آینده نیاز به ویایآر دارند و باید در هزینهها مشارکت کنند، چون با فرسوده شدن دستگاهها نیاز به تعویض است. هزینههای قطعات ویایآر بسیار بالاست و اگر پول آن تأمین نشود، چگونه میتوان بازیها را با ویایآر برگزار کرد. این سیستم هزینه دارد و فدراسیون نمیتواند تمام هزینهها را متقبل شود.»
یکی دیگر از مشکلات، نحوه پخش تصاویر در این سیستم است. در شرایطی که انتظار میرفت با ورود VAR به فوتبال ایران حواشی پیرامون داوریها کاهش یابد، اما مشکلات پخش تصاویر انتقادات گستردهای به همراه داشته است. برای مثال در جریان بازی تیمهای تراکتور و فولاد، در دقایق پایانی دو صحنه مشکوک به پنالتی در محوطه جریمه فولاد رخ داد که حواشی زیادی را به دنبال داشت. مشکل اصلی این بود که تصاویر تلویزیونی نتوانستند این صحنهها را بهطور واضح نشان دهند و حتی زمانی که تصمیم به استفاده از سیستم کمک داور ویدیویی گرفته شد، باز هم بیشتر تمرکز دوربینها بر روی داوران بود و تصاویری ناقص و ناواضح از صحنههای حساس پخش شد. این اتفاق در حالی رخ داد که انتظار میرفت در ورزشگاه یادگار امام تبریز، دوربینهایی پشت دروازه یا روبرو وجود داشته باشند که تصاویر دقیقتری را به بینندگان ارائه کنند. عجیبتر اینکه در پایان بازی، صحنهای پخش شد که نشان میداد یک دوربین بلند از طبقه دوم ورزشگاه مشغول فیلمبرداری بود و جزئیات مهم صحنهها اصلاً مشخص نبود. این موضوع حتی واکنش «سعید مظفریزاده»، مدیرعامل باشگاه تراکتور، را هم به دنبال داشت و او در پایان بازی از این شرایط انتقاد کرد و گفت: «انتظار داریم اشتباهات به حداقل برسد و وقتی یک صحنه اینچنینی اصلاً پخش نمیشود، بیشتر هواداران را حساس میکند. باید صحنههای مشکوک مثل همه جای دنیا پخش شود تا شک و شبههای وجود نداشته باشد.» البته این مشکل تنها در این مسابقه وجود نداشت و در بازی استقلال و هوادار هم دوربینی برای نمایش صحنهها در سمت دروازه جنوبی ورزشگاه وجود نداشت. همچنین در بازی پرسپولیس و چادرملو هم مشکلاتی در استفاده از سیستم کمک داور ویدیویی وجود داشت و حتی کاپیتان چادرملو اظهار داشت که تا دقیقه ۷۰ بازی، VAR فعال نبوده است.
این مشکلات مکرر، این پرسش را به وجود آورده که منشأ این مشکلات کجاست؟ آیا صداوسیما در تأمین تصاویر مشکل دارد یا مسئله چیز دیگری است؟ چرا در شرایطی که انتظار میرفت VAR باعث کاهش اعتراضات و حواشی شود، همچنان این سیستم با این میزان نقص همراه است و صحنههای مشکوک بهدرستی پخش نمیشوند؟
در برخی بازیها هم به دلیل مشکلات پرداخت اجاره این سیستم از VAR استفاده نشده است یا در آخرین لحظات تصمیم بر این شده که از این سیستم استفاده شود. در آبان ماه فدراسیون فوتبال داوران ۳ بازی معوقه لیگ برتری استقلال، پرسپولیس و سپاهان را اعلام کرد و نکته قابل تأمل عدم وجود نام داوران (VAR) برای مسابقات ۲ تیم پایتختنشین بود.
«مهدی تاج» به این اتفاق واکنش نشان داد و در صحبتهای خود به مسئله پرداخت اجاره از سمت باشگاههای لیگ برتری اشاره کرد تا سرفصلی جدید درباره وضعیت استفاده از VAR باز شود. چالشی که کماکان ادامه دارد. فدراسیون فوتبال که هنوز نتوانسته از تحریمها و موانع مالی برای وارد کردن دستگاههای جدید به کشور عبور کند، شرط جدیدی برای باشگاههای لیگ برتری تعریف کرده و از تیمها خواسته تا برای هر بازی که میزبان هستند و سیستم (VAR) مورد استفاده قرار میگیرد، مبلغ ۴۴۰ میلیون تومان به حساب فدراسیون واریز کنند.
در دیدار گلگهر - پرسپولیس هم با توجه به اینکه تیم سیرجانی میزبان پرسپولیس بود، این باشگاه هزینه اجاره سیستم کمک داور ویدیویی را پرداخت نکرد تا فدراسیون اعلام کند بازی بدون VAR خواهد، البته در نهایت و پا در میانی مسئولان برگزاری بازی و ورود باشگاه پرسپولیس، این موضوع حل و فصل شد.
با این حال بهانه عدم استفاده از VAR به دلیل مسائل مالی، بارها در مسابقات نیمفصل اول لیگ برتر تکرار شد و در این شرایط اگر در ادامه فصل یکی از تیمهای میزبان حاضر نباشد اقدام به پرداخت اجاره مبلغ VAR کند، طبعاً این مسابقه بدون حضور کمک داور ویدیویی برگزار خواهد شد و این مسئله میتواند موجب اعتراض تیم مهمان را فراهم بیاورد. در این شرایط به نظر میرسد فدراسیون فوتبال باید یک آییننامه قطعی و درست درباره نحوه استفاده از VAR در رقابتهای لیگ و چگونگی توزیع آن با توجه به ظرفیت واحدهای فعال فراهم کند و کمی هم شفافتر باشد.
در هفته آخر نیمفصل اول هم در چند دیدار مهم VAR وجود نداشت که با اعتراض تیمهای مهمان و حتی اعضای تیم میزبان روبرو شد. «فراز فاطمی» مدیر تیم فوتبال چادرملوی اردکان درباره دیدار این تیم مقابل گلگهر سیرجان که قرار بود بدون VAR برگزار شود گفت: «متاسفانه در ۱۴ هفتهای که از لیگ برتر گذشته تیم ما کاملاً مظلوم واقع شده و دیدید که بین همه تیمها، کمترین استفاده از VAR را ما داشتیم. در ۱۴ هفتهای که از لیگ گذشته کمترین استفاده از VAR را چادرملو داشته و این در حالی است که در خیلی از بازیها به دلیل نبود این سیستم متضرر شدیم.» وی ادامه داد: «بارها از طریق مدیرعامل باشگاه، سرمربی و حتی سایر اعضای کادر فنی تیم خواستار این شدیم تا بازیهای ما با VAR انجام شود اما صدای ما به گوش مسئولان نرسید و از همه تیمها کمتر توانستیم از داور ویدیویی استفاده کنیم. شاید اگر در بازی با استقلال VAR نبود باز هم متضرر میشدیم و مثل بازی با پرسپولیس امکان داشت نتیجه را از دست بدهیم. این موضوع اجحاف در حق مردم یک استان بود که دلخوشیشان همین تیم فوتبال است.»
مدیر تیم چادرملو خاطرنشان کرد: «به قضاوت آقای حاج ملک و همکارانش ایمان داریم و بحثی در خصوص تیم داوری نداریم اما اینکه عدالت رعایت نمیشود و همه تیمها به یک اندازه از این تکنولوژی داوری استفاده نمیکنند ناراحت کننده است. موضوعی که وجود دارد این است که اگر از VAR در بازیهای ما بیشتر استفاده میشد بدون شک رتبه ما بالاتر از این که هستیم بود.»
دیدار چادرملو و استقلال هم یک نیمه بدون حضور VAR برگزار شده که به نوبه خود اتفاق عجیبی محسوب میشود. «ایمان عالمی»، سرپرست تیم فوتبال استقلال، پس از دیدار تیمش مقابل چادرملو، به بررسی حواشی این مسابقه پرداخت و اعلام کرد که این بازی یک نیمه بدون حضور VAR برگزار شده است. او درباره وضعیت VAR در بازی توضیح داد: «ابتدای کار ناظر داوری به من گفت که در ۴۵ دقیقه نخست VAR نبود و باید رجیستر میشد. در نیمه دوم، VAR از دقیقه ۵۲ به بازی اضافه شد. اینکه میدانستند ما امروز بازی داریم و چرا مشکل برطرف نشد، واقعاً عجیب است. اینکه یک نیمه VAR باشد و نیمه دیگری نباشد، به نظر من غیرمنطقی است. در این بازی، پنالتی که برای ما اعلام شد، به نظر من درست بود.»
ورزشگاه فولاد آرنا از جمله دیگر ورزشگاههای کشور است که در آن VAR به طور سلیقهای استفاده شده است. در شهریور ماه و طبق تصمیم سازمان لیگ قرار بود بازی تیم های استقلال خوزستان و استقلال در ورزشگاه اختصاصی فولاد برگزار شود و با کمک داور ویدئویی باشد اما به دلیل جنجال های پیش آمده از سوی باشگاه فولاد و مخالفت آنها برای برگزاری بازی در این ورزشگاه بازی بدون VAR بود.
طبق پیگیریها فدراسیون فوتبال تکنسین خود را از روز سه شنبه راهی اهواز میکند تا کارهای مربوط به جایگیری کمک داور ویدیویی را انجام دهد. تکنسین فدراسیون از ۸ صبح روز سه شنبه مقابل ورزشگاه فولاد حضور پیدا می کند اما در اتفاقی عجیب مسئولان ورزشگاه فولاد همکاری نمیکنند و اجازه ورود به او را نمیدهند. روز چهارشنبه هم که تکنسین کمک داور ویدیویی قصد داشته وارد ورزشگاه شود باز هم با حضور او در ورزشگاه مخالفت میشود! جالب است که حتی فدراسیون فوتبال قصد داشته دستگاه VAR که در اراک بوده را برای بازی دو باشگاه همنام راهی خوزستان کند و حتی «حسن اکرمی» هم به عنوان داور اتاق VAR انتخاب میشود اما به دلیل عدم همکاری ورزشگاه فولاد آرنا، استفاده از سیستم VAR در اهواز کنسل میشود.
البته فولادیها در چند دیدار خودشان هم از VAR استفاده نکردند. یکی از این بازیها، جدال با ملوان بود که با اعتراض «یحیی گلمحمدی» هم روبرو شد. گلمحمدی در نشست خبری پس از برد تیمش مقابل ملوان اظهار کرد: «قبل بازی من از باشگاه درخواست داشتم که در ورزشگاه فولاد هم کمک داور ویدیویی داشته باشیم تا در همین بازی با ملوان از سیستم کمک داور ویدیویی استفاده شود. شاید بعد از بازی استقلال و سپاهان با توجه به حساسیتی که دارد، بازی بعدی که باید از کمک داور ویدیویی استفاده میشد در همین بازی امروز بود و اینکه اینگونه نشد خودمان نسبت به این موضوع معترض هستیم.»
واقعیت نشان میدهد برگزاری تمام مسابقات با این سیستم به دلایلی همچون مشکلات زیرساختی و نبود منابع مالی کافی امکانپذیر نیست. فدراسیون فوتبال موفق شد تنها ۳ دستگاه VAR تهیه کند و فصل را با همین تعداد دستگاه آغاز کرد. در نتیجه، تنها تعداد محدودی از مسابقات توانستند از این فناوری بهرهمند شوند، در حالی که بسیاری از تیمها هنوز از این امکان محروم هستند. جالب اینجاست که تیمهایی مانند استقلال و پرسپولیس تقریباً در تمام بازیهایشان از VAR استفاده کردهاند اما حتی در برخی مسابقات آنها هم این سیستم دچار قطع و اختلال شد.
چالش اصلی زمانی به اوج رسید که فدراسیون از باشگاهها خواست ۴۰۰ میلیون تومان برای هر مسابقه پرداخت کنند. این خواسته در حالی مطرح شد که باشگاهها پیشتر هیچ اطلاعی از چنین هزینهای نداشتند و طبیعتاً این مبلغ در بودجه سالانه آنها لحاظ نشده بود. بسیاری از باشگاههای لیگ برتر به طور مستقیم به کارخانهها، شرکتها یا حامیان مالی وابسته هستند و به همین دلیل امکان تأمین ناگهانی چنین مبلغ سنگینی برای آنها وجود ندارد.
پیگیریها نشان میدهد ریشه این مشکل به عدم تحقق وعدههای مالی دولت بازمیگردد. سال ۱۴۰۲ پس از مذاکرات متعدد، معاون اول رئیسجمهور وقت دستور تخصیص ۱۰۰ میلیارد تومان برای خرید تجهیزات VAR را صادر کرد. با این حال، این مبلغ هرگز به طور کامل به دست فدراسیون فوتبال نرسید. تنها ۱۰ میلیارد تومان به حساب فدراسیون واریز شد و باقی مبلغ بدون توضیح مشخصی پرداخت نشد. همین مساله فدراسیون را در تأمین هزینههای خرید دستگاههای VAR با بحران مواجه کرد.
در شرایطی که فدراسیون تحت فشار بود، تنها راهکار باقیمانده، مذاکره با شرکت توسعه و تجهیز برای تأمین مالی این دستگاهها به صورت اقساطی بود. یک شرکت چینی در نهایت پذیرفت تعدادی دستگاه را به ایران ارسال کند، مشروط بر اینکه فدراسیون اقساط خود را بموقع پرداخت کند. اما با گذشت ۱۰ هفته از لیگ، تنها ۳ دستگاه VAR وارد کشور شد و در ادامه هم ۲ دستگاه دیگر به این مجموعه اضافه شد اما فدراسیون فوتبال هنوز نتوانسته قسط نهایی را پرداخت کند و اگر این مبلغ تأمین نشود، احتمال بازگشت تمام دستگاهها وجود دارد.
یکی دیگر از موضوعات بحثبرانگیز، نحوه توزیع دستگاههای VAR در مسابقات لیگ است. تاکنون تنها تعداد محدودی از مسابقات با استفاده از این سیستم برگزار شده است. در این میان، تیمهایی مانند استقلال و پرسپولیس بیشتر از سایر تیمها از VAR بهرهمند شدهاند. این مسأله انتقادهای زیادی را از سوی باشگاههای دیگر به همراه داشته است، چرا که عدم توزیع عادلانه این فناوری، عدالت در برگزاری مسابقات را زیر سوال برده است.
علاوه بر این، بسیاری از باشگاهها معتقدند اگر قرار بر پرداخت هزینه اجاره باشد، این سیستم باید به طور مساوی در اختیار تمام تیمها قرار بگیرد. بحران مالی فدراسیون فوتبال به حدی است که آنها مجبور شدهاند از باشگاهها برای تأمین هزینه دستگاهها کمک بخواهند. این در حالی است که بسیاری از باشگاهها خود با مشکلات مالی دستوپنجه نرم میکنند. استفاده از VAR بدون هزینه امکانپذیر نیست اما این سوال مطرح است: چرا مبلغی که دولت برای خرید این تجهیزات در نظر گرفته بود، به طور کامل پرداخت نشد؟ آیا عدم تحقق این وعدهها به ضعف مدیریت یا مشکلات دیگر بازمیگردد؟
در حال حاضر، خطر بازگرداندن دستگاههای VAR توسط شرکت چینی کاملا جدی است. اگر فدراسیون فوتبال نتواند قسط نهایی را پرداخت کند، ممکن است این تجهیزات به کشور مبدأ بازگردانده شوند و فوتبال ایران یک بار دیگر از داشتن این فناوری محروم شود. چنین سناریویی نه تنها به ضرر فدراسیون فوتبال است، بلکه اعتماد باشگاهها و هواداران به مدیریت فوتبال کشور را بیش از پیش تضعیف خواهد کرد.
آنچه مسلم است، فدراسیون فوتبال باید شفافیت بیشتری در مسائل مالی و نحوه مدیریت منابع از خود نشان دهد. همچنین دولت باید به وعدههای خود عمل کند و در این شرایط بحرانی، حمایت لازم را از فدراسیون به عمل آورد. در غیر این صورت، نهتنها VAR بلکه بسیاری از پروژههای دیگر هم با شکست مواجه خواهند شد.
در نهایت، موضوع VAR در فوتبال ایران به یک کلاف سردرگم تبدیل شده است. این فناوری که قرار بود به عدالت در داوری کمک کند، حالا به منبعی برای اختلاف و نارضایتی تبدیل شده است و باید در ادامه چه سرنوشتی برای آن رقم خواهد خورد.
تا کنون نظری ثبت نشده است!