نتیجه‌ای که با توجه به ۱۰ نفره شدن تیم ملی چندان هم ناراحت‌کننده نبود. ازبکستان با این تساوی ۷ امتیازی شد و جایگاه خود در صدر جدول گروه A را حفظ کرد. البته تیم ملی ایران هم مثل رقیب خود توانسته ۷ امتیاز از ۳ مسابقه ابتدایی کسب کند ولی با توجه به گل زده کمتر در مکان دوم قرار دارد.

یکی از نکات مهم در خصوص تیم ملی این است که شاگردان امیر قلعه‌نویی در چند بازی اخیر از نظر گلزنی شرایط خوبی نداشته‌اند. ایران در ۳ بازی این مرحله تنها ۲ گل زده و صاحب بدترین خط حمله گروه A است. حتی کره‌شمالی و قرقیزستان هم در ۳ بازی نخست بیشتر از ایران گل زده‌اند و چنین آماری با توجه به حضور بازیکنان تراز اول در خط حمله تیم ملی کمی عجیب و دور از انتظار است. در گروه A مسابقات ازبکستان و امارات ۴، قطر ۶ و کره‌شمالی و قرقیزستان هم هر کدام ۳ گل به ثمر رسانده‌اند و شرایط بهتری از ایران دارند.

ایران در ۳ بازی ابتدایی خود مقابل قرقیزستان، امارات و ازبکستان به میدان رفته و تصور می‌شد بتواند در گلزنی بهتر از این عمل کند. ازبکستان که در بازی مقابل ایران کلین‌شیت کرد، در هفته دوم مقابل قرقیزستان ۲ گل خورده بود و قرقیزستان که با تنها یک گل از ایران شکست خورد، در ۳ بازی ابتدایی خود ۷ گل دریافت کرده است.

ایران در بین ۱۸ تیم حاضر در مرحله نهایی دور مقدماتی جام جهانی ۲۰۲۶ هم شرایط جالبی از حیث گلزنی ندارد. تنها کویت و فلسطین با زدن یک گل عملکردشان از ایران ضعیف‌تر بوده و عراق و چین هم مثل تیم ملی ایران ۲ بار توپ را وارد دروازه رقبا کرده‌اند. در طرف مقابل ژاپن با زدن ۱۴ گل و بدون دریافت گل شروع فوق‌العاده درخشانی در این مرحله داشته و به نوعی خودش را از بقیه تیم‌های گروه C جدا کرده است.

تیم ملی ایران در شرایطی نتوانسته در بحث گلزنی موفق ظاهر شود که در موقعیت‌سازی عملکرد بدی نداشته است. امید گل ایران در بازی اول مقابل قرقیزستان ۱.۹۴ بود و شاگردان قلعه‌نویی ۱۸ شوت به سمت دروازه حریف زدند ولی تنها ۳ مورد در چارچوب بود که نشان از بی‌دقتی بازیکنان دارد. ایران مقابل امارات هم کم موقعیت نساخت ولی با امیدگل ۱.۶۸ و ۱۰ شوت که باز هم ۳ مورد آن در چارچوب بود، فقط یک گل زد.

شرایط تیم ملی در تقابل با ازبکستان متفاوت بود و قدرت حریف و ۱۰ نفره شدن ایران باعث شد شاگردان قلعه‌نویی در موقعیت‌سازی خیلی موفق نباشند. با این حال تیم ملی مثل ۲ بازی قبل امیدگل بالاتری نسبت به حریف خود داشت و عدد ۰.۶۴ را ثبت کرد. ایران در این بازی هم ۱۰ شوت به سمت دروازه حریفش زد که ۵ شوت در چارچوب بود. به‌طور کلی تیم ملی در ۳ بازی ابتدایی ۳۸ شوت به سمت دروازه حریفان خود زده که ۱۱ تا در چارچوب بوده و تنها ۲ شوت تبدیل به گل شده که نشان از پایین بودن نرخ بهره‌وری و استفاده درست از موقعیت‌ها توسط بازیکنان دارد.

طی سال‌های اخیر سردار آزمون یکی از بهترین بازیکنان تیم ملی بوده که گل‌های حساسی را به ثمر رسانده و همیشه عملکرد خوبی در ترکیب ایران داشته است. او در ۸۵ بازی ملی موفق به زدن ۵۳ گل شده که یک آمار درخشان محسوب می‌شود ولی طی چند ماه اخیر در تیم ملی موفق عمل نکرده است. ستاره ایرانی که اخیراً راهی شباب‌الاهلی امارات شده، در ۶ بازی اخیرش برای تیم ملی بعد از جام ملت‌های آسیا مقابل ترکمنستان، هنگ‌کنگ ازبکستان (۲ بازی)، قرقیزستان و امارات که هیچکدام جزو تیم‌های سطح اول آسیا نیستند، تنها ۲ گل زده و برخلاف گذشته در ارسال پاس گل هم موفق نبوده است. او در ۴ بازی آخرش هم اصلا هیچ گلی به ثمر نرسانده و با این شرایط بعید نیست در بازی با قطر از ترکیب خارج شود.

مشکلات تیم ملی در امر گلزنی موضوعی است که از چشم امیر قلعه‌نویی هم دور نمانده و او در مصاحبه‌های خود به فرصت‌سوزی بازیکنان اشاره کرده است. سرمربی تیم ملی در بخشی از صحبت‌های خود پیش از دیدار با ازبکستان گفته بود: «امیدوارم در بازی فردا کمتر بی‌دقتی کنیم و از فرصت‌های بدست آمده بهتر استفاده کنیم. شاید فردا دو تیم فرصت کمتری به‌دست بیاورند».

قلعه‌نویی بعد از دیدار هفته دوم مقابل امارات هم از گل نزدن بازیکنان انتقاد کرد و گفت: «نزدیک بود در این بازی تنبیه شویم. دیداری که می‌توانستیم با اختلاف سه چهار گل به برتری برسیم، نزدیک بود مساوی کنیم. علاوه بر تشکر از بازیکنان، از آنها گلایه‌مند هستم که موقعیت‌های ۹۰ درصد را به گل تبدیل نکردیم. یک جایی فوتبال آدم را تنبیه می‌کند که خوشبختانه امروز تنبیه نشدیم. باید مشکلی که داریم را حل کنیم. یکی از دست دادن توپ در جلو و دیگری از دست دادن موقعیت‌های بالای ۹۰ درصد است که باید برای این موضوع فکری کنیم».

تیم ملی ایران در مقطع دوم حضور قلعه‌نویی مجموعاً ۲۴ بازی در مسابقات مختلف انجام داده و در ۲۲ بازی توانسته دروازه رقبای خود را باز کند. نکته جالب این است که ازبکستان در ۲ بازی مقابل ایران کلین‌شیت کرده و تنها تیمی است که دروازه‌اش را مقابل شاگردان «ژنرال» بسته نگه داشته است. تیم ملی در این ۲۴ بازی آمار درخشان ۵۷ گل زده را ثبت کرده که البته بخش زیادی از آن را مدیون بازی کردن مقابل تیم‌های ضعیف‌تر است. افغانستان، قرقیزستان، آنگولا، هنگ‌کنگ، فلسطین و ترکمنستان از جمله رقبای ضعیف تیم ملی در این مدت بودند که نقش زیادی در بهبود آمار گلزنی ایران داشتند.

با این حال نکته امیدوارکننده در خصوص تیم ملی این است که خط دفاعی دوباره به شرایط مطلوبی برگشته و ایران در ۳ بازی ابتدایی گلی دریافت نکرده است. تیم ملی در جام ملت‌های آسیا وضعیت چندان خوبی در کارهای دفاعی نداشت ولی در چند بازی اخیر گل نخورده و در کنار ژاپن و عراق بدون گل خورده صاحب بهترین خط دفاعی این مرحله است. نکته مهم این است که تیم ملی موقعیت زیادی هم به رقبا نمی‌دهد در هیچکدام از ۳ بازی اخیر امیدگل رقبا به عدد یک نزدیک هم نشده است اما نباید فراموش کرد که تیم ملی در هیچ ۲ مسابقه‌ متوالی زیر نظر قلعه‌نویی با آرایش دفاعی ثابت وارد زمین نشده است و هر بار خط دفاعی با تغییراتی همراه بوده است، اتفاقی که می‌تواند در بازی‌ با تیم‌های قوی‌تر خطر‌آفرین باشد.

در بازی با ازبکستان مصدومیت محمدحسین کنعانی‌زادگان فرصت تجربه اولین بازی ملی را به علی نعمتی داد. نعمتی پس اینکه در لیگ، زیر نظر گل‌محمدی در قلب دفاع درخشید، حالا در تیم ملی هم به ترکیب اصلی رسید. با ورود نعمتی و جایگزینی‌اش با کنعانی‌، تغییرات خط دفاعی تیم ملی در دوران قلعه‌نویی ادامه پیدا کرد. حالا تیم ملی در ۲۶ مسابقه‌ای که قلعه‌نویی روی نیمکت نشسته همواره مسابقات را با آرایش ۴ دفاعه آغاز کرده، اما این چهار دفاع هر بار دستخوش تغییر شده‌‌اند. 

وقتی در بازی با روسیه، امیر قلعه‌نویی برای اولین‌بار روی نیمکت تیم ملی نشست، انتخاب اول او هم برای دفاع راست رامین رضاییان بود. رامین اما دو بازی متوالی جایش را به صادق محرمی داد تا دوباره جایگاهش را پس بگیرد. جابه‌جایی رضاییان و محرمی تا پایان جام ملت‌های آسیا هم ادامه پیدا کرد. در این ۱۹ مسابقه، قلعه‌نویی فقط در بازی با اندونزی که پشت درب‌های بسته برگزار شده بود، در شروع بازی به بازیکنی جز این ۲ در دفاع راست بازی داده بود. آریا یوسفی پس از اینکه کادرفنی تیم ملی در ۷ مسابقه اخیر روی نام ستاره استقلال خط قرمز کشیده، ۲ مرتبه دیگر هم فرصت حضور در ترکیب اصلی را پیدا کرده است. صالح حردانی هم در بازی مقابل ازبکستان برای اولین‌ بار، دو بازی پشت هم حضور در ترکیب اصلی تیم ملی را تجربه کرد که با دریاقت کارت قرمز، شیرینی آن برایش خیلی زود به تلخی تبدیل شد.

در دوران قلعه‌نویی، رضاییان با ۵ گل و ۲ پاس گل مؤثرترین دفاع راست در آمارهای هجومی بوده است. سپس صادق محرمی با ۱ گل و ۱ پاس گل در جایگاه دوم قرار دارد. صالح حردانی یک پاس گل داده و آریا یوسفی هم هنوز روی گلی اثرگذار نبوده است. در تعداد عملکردهای دفاعی هم برتری با رضاییان و محرمی است.

پس از خداحافظی جلال حسینی و پژمان منتظری از تیم ملی، هنوز جایگزین مطمئنی برای این زوج پیدا نشده است. کارلوس کی‌روش در یک‌ سال منتهی به کنار گذاشتن سیدجلال پیش از جام‌جهانی ۲۰۱۸، از ۱۱ مدافع میانی مختلف برای اردوهای ملی دعوت به عمل آورده بود. در نهایت هم انتخاب‌های او در تورنمنت‌های حساس ملی، یک خط عقب بردن روزبه چشمی و استفاده از مرتضی پورعلی‌گنجی بود. پس از کی‌روش هم این مشکل همچنان در تیم ملی پابرجاست. زوج کنعانی‌زادگان و خلیل‌زاده که مجموعاً ۶۵ سال‌شان است، انتخاب اول قلعه‌نویی هستند. زوجی که بالا بودن معدل سنی آن‌ها در جام جهانی بعدی، محل بحث و انتقاد هم است.

امیر قلعه‌نویی در این ۲۶ مسابقه‌ای که پس از بازگشتش به تیم ملی روی نیمکت نشسته، بارها خواسته و یا ناخواسته مجبور به تغییر در قلب دفاع شده است. باورکردنی نیست که تیم ملی از زمان حضور قلعه‌نویی فقط در یک مسابقه، زوج دفاع‌اش نسبت به بازی قبلی تغییر نکرده است. شجاع خلیل‌زاده، محمدحسین کنعانی‌زادگان، مجید حسینی، مرتضی پورعلی‌گنجی، محمد دانشگر، محمدامین حزباوی، آرمین سهربیان، روزبه چشمی و حالا هم علی نعمتی بازیکنانی هستند که در دوران قلعه‌نویی از ابتدای یک مسابقه در پست دفاع میانی برای تیم ملی بازی کرده‌اند.

احسان حاج‌صفی که کاپیتان روزهای اول حضور قلعه‌نویی در تیم ملی بود، در ۶ مسابقه نخست، فقط در یک بازی جایش را به امید نورافکن داد. کم‌کم با نزدیک شدن میلاد محمدی به روزهای اوجش اما، جایگاه کاپیتان به خطر افتاد و قلعه‌نویی یکی در میان، این دو را وارد ترکیب اصلی می‌کرد. اما با پایان جام ملت‌ها قلعه‌نویی دیگری علاقه‌ای به دعوت از کاپیتان تیمش نداشت و فقط در یک نوبت فرصت بازی را به ابوالفضل جلالی داد. در سایر مسابقات هم میلاد محمدی گزینه اول او بود.

حاج‌صفی در ۱۷ بازی زیر نظر قلعه‌نویی برای تیم ملی بازی کرده که حاصل آن، خلق ۱۹ موقعیت گل و ۲ پاس گل بوده است. میلاد محمدی در ۱۴ بازی، ۱۴ موقعیت ساخت و ۴ پاس گل داد. دقایق حضور جلالی و نورافکن در این پست هم هنوز به اندازه‌ای نیست که مورد قضاوت درستی قرار بگیرند. 

تیم ملی حالا با کسب ۷ امتیاز از ۳ بازی، شانس زیادی برای صعود مستقیم به جام جهانی دارد اما قطعاً اگر مشکلات خطوط هجومی و دفاعی «یوزها» حل نشود، کار شاگردان امیر قلعه‌نویی برای اولین صعود از مرحله گروهی در جام جهانی ۲۰۲۶ سخت خواهد شد.