اختصاصی/ کیفیت فنی انگلیس در دو مسابقه اول این تیم در یورو ۲۰۲۴ مورد انتقاد بسیاری از کارشناسان قرار گرفته است.

به گزارش سایت رسمی فوتبال برتر، انتقادهای زیادی به عملکرد تیم ملی انگلیس پس از دو بازی اول یورو ۲۰۲۴ وارد شده است.

گرت ساوتگیت که به احتمال فراوان آخرین تورنمنت خود روی نیمکت تیم ملی فوتبال انگلیس را پشت سر می‌گذارد، برخلاف همیشه که با رویکردهای جدید و نو هویت تازه‌ای را از تیم ملی فوتبال انگلیس به دنیا معرفی می‌کرد، در این جام با سبک بازی محتاطانه خود مورد انتقاد کارشناسان و هواداران فوتبال قرار گرفته است. انگلیس در هر دو بازی با گلزنی در دقایق ۱۳ و ۱۸ خیلی زود پیش افتاد و در هر دو بازی، پس از به ثمر رساندن گل عقب‌نشینی کرد! انگلیس از توقف مقابل صربستان قسر در رفت اما مقابل دانمارک به تساوی ۱-۱ رضایت داد.

بلافاصله پس از تساوی مقابل دانمارک در فرانکفورت، این سوال توسط رسانه‌های انگلیسی و هواداران مطرح شد که چرا انگلیس پس از گلزنی، عقب‌نشینی می‌کند؟ آیا این تصمیم تاکتیکی ساوتگیت برای حفظ نتیجه و ضربه زدن به حریف از طریق ضدحملات است یا اینکه خود بازیکنان به دلیل کمبود اعتماد به نفس یا انرژی لازم، از برنامه ابتدایی بازی انگلیس فاصله می‌گیرند. در این مطلب، این استراتژی تیم ملی فوتبال انگلیس را بررسی می‌کنیم.

آیا انگلیس مقابل دانمارک قصد عقب‌نشینی داشت؟

با مصاحبه‌های بعد از بازی انگلیسی‌ها می‌توان این موضوع را متوجه شد که مشکل فنی تیم، باعث تغییر روند بازی شده و عقب‌نشینی، استراتژی اول تیم ملی فوتبال انگلیس نبوده است. پس از پایان بازی هری کین در مصاحبه خود گفت که انگلیس باید بهتر کار می‌کرد و توضیح داد که پس از تغییر شکل بازی حریف، انگلستان در پرس کردن دچار مشکل شد. هری کین پس از پایان بازی در این خصوص گفت: «وقتی تیم‌ها چند بازیکن را به عقب زمین خود اضافه می‌کنند، ما مطمئن نیستیم که چطور باید فشار را روی آن‌ها افزایش دهیم و چه کسی باید این پرس را انجام دهد.» همچنین گرت ساوتگیت نیز در صحبت‌های خود، این موضوع را رد کرد که او به بازیکنان خود این سبک از بازی را تحمیل کرده است. او با تکرار نکته هری کین گفت: «ما با تیم‌هایی بازی کردیم که در خط دفاع سه نفره خود سیستم شناوری دارند و پرس کردن این تیم‌ها به هیچ وجه آسان نیست. مشخصاً ما باید بهتر از دو بازی اخیر خود عمل کنیم؛ این یک بخش از مشکل است و بخش دیگر مشکل، ناتوانی در حفظ توپ است.»

نمی‌توان این موضوع را کتمان کرد که بازیکنان انگلیسی، از ناتوانی خود در کنترل جریان بازی نگران هستند. کایل واکر در مصاحبه خود به این موضوع اشاره کرد که شاید ترس از اشتباه در زمان مالکیت، باعث افت کیفیت انگلیس در خط دفاعی شده است. سوای هر اتفاقی در رقابت انگلیس با اسلوونی و اتفاقات ادامه جام، این موضوع یکی از مشکلات کلیدی انگلیس در یورو ۲۰۲۴ تلقی می‌شود. این سوال در ذهن فوتبال‌دوستان وجود دارد که آیا انگلیس پس از پیش افتادن، به بازی پرانرژی و شجاعانه خود در بالای زمین ادامه خواهد داد یا در اطراف محوطه جریمه خودی تجمع می‌کند. اریک تن هاخ سرمربی منچستریونایتد پس از دیدار با صربستان در تلویزیون هلند، فشردگی بازیکنان انگلیس و سرمایه‌گذاری روی تک‌لحظه‌های بازی را «قمار ساوتگیت» توصیف کرد.

چرا انگلیس مقابل دانمارک عقب نشست؟

بازی دفاعی و تجمع در عقب زمین لزوما اتفاق بدی نیست. در جام جهانی ۲۰۲۲، تیم چهارم یعنی مراکش در رتبه اول، تیم نایب‌قهرمان یعنی فرانسه در رتبه دوم و قهرمان جام یعنی آرژانتین در رتبه چهارم از حیث بیش‌ترین مدت زمان برای کنش دفاعی در میانه زمین قرار گرفتند. مشکل جایی آغاز می‌شود که یک تیم بدون استراتژی موثر پرس برای ایجاد ضدحملات و فشار گذاشتن روی تیم حریف در زمین عقب‌نشینی کند‌. دو حریف انگلیس در این جام یعنی صربستان و دانمارک، با شکل مشابه ۳-۴-۳ بازی کردند اما روش بازی‌سازی آن‌ها متفاوت بود. صربستان بدون حضور بازیکن پست ۱۰ خود یعنی دوشان تادیچ، روی حضور سه هافبک فیزیکی و جنگجو در خط میانی تمرکز کرد و این استراتژی هجومی تیم را به ارسال از کناره‌ها سوق می‌داد و انگلیس برای دفاع کردن این سیستم، پلن B داشت.

دانمارکی‌ها اما سیستم متفاوتی را برای بازیسازی در پیش گرفتند. تمرکز این تیم روی انتقال توپ در عمق بود و آن‌ها نگاهی هم به خطرسازی از روی ارسال‌ها داشتند. مشکل انگلیس، پرس کردن وینگ‌بک‌های کناری دانمارک بود؛ در سمت راست، وینگر تیم یعنی بوکایو ساکا به عقب برمی‌گشت و اجازه حضور کایل واکر مدافع راست تیم در محوطه جریمه را به او می‌داد در حالی که در سمت چپ خط دفاعی انگلیس شیوه دفاعی تیم متفاوت بود. فیل فودن برای پرس کردن مدافع میانی سمت راست دانمارک یعنی یواکیم اندرسن به عقب برنمی‌گشت و این موضوع باعث می‌شد تا دفاع چپ تیم یعنی کیران تریپیه نزدیک به خط بازی کند. حضور تریپیه در این منطقه، فضایی را بین او و مدافع میانی یعنی مارک گوئهی ایجاد می‌کرد و دکلان رایس، مجبور بود برای پر کردن این فضا از پست خود خارج شود و بدین ترتیب، انگلیس پوشش در خط میانی را از دست می‌داد. 

در این‌جا شکل دفاعی انگلیس مشخص است؛ بوکایو ساکا در سمت راست خط دفاعی تیم، وینگ‌بک چپ دانمارک یعنی ویکتور کریستیانسن را پرس می‌کند.

در این عکس می‌توان نمونه‌ای از مشکلات پرس سمت چپ تیم انگلیس را مشاهده کرد. فودن در حال پرس کردن اندرسن است و تریپیه به بازیکن لب خط نزدیک شده. یوناس ویند مهاجم دانمارک به نیم‌فضای سمت راست خط حمله تیم نفوذ کرده و دکلان رایس ناچار به حرکت با این بازیکن خواهد بود. گوئهی و آرنولد، به فضای موجود برای مورتن هیولمند هافبک دانمارک اشاره می‌کنند و در این‌جا هری کین باید برای یارگیری با بازیکن خط میانی دانمارک به عقب برگردد.

در این صحنه نیز می‌توان مورد مشابهی را مشاهده کرد. جایی که کین بار دیگر ناچار به پر کردن فضای پشت سر خود است و بازیکنان دانمارک خود را با دو پاس در موقعیت مناسب برای شوت‌زنی قرار می‌دهند. در نهایت، این فرصت به یک کرنر برای دانمارکی‌ها تبدیل می‌شود.

آمار نیز گویای ضعف انگلیسی‌ها در پرس است؛ بر اساس آمار پاس‌های به ثبت رسیده به ازای هر کنش دفاعی (PPDA) که نشان‌دهنده میزان پرس هر تیم است، انگلیس دومین نمایش منفعل خود زیر نظر گرت ساوتگیت را ثبت کرد. به طور میانگین، انگلیسی‌ها پس از هر ۲۵ پاس دانمارک، یک کنش دفاعی را ثبت کرده‌اند. آمار انگلیس به نسبت پاس‌های حریف در جام جهانی ۲۰۲۲ به طور میانگین ۱۰ کنش دفاعی، در یورو ۲۰۲۰، ۱۷ کنش دفاعی و در جام جهانی ۲۰۱۸، ۱۳ کنش دفاعی بوده است.

یکی از ارکان اصلی عملکرد خوب انگلیس در جام جهانی ۲۰۲۲، پرس موفق این تیم بود که در دو مسابقه مرحله حذفی مقابل سنگال و فرانسه موثر عمل کرد. انگلیس پس از آرژانتین قهرمان، دومین تیم موفق از حیث توپگیری در یک‌سوم دفاعی حریف بود. در روش فعلی این تیم اما نمونه این پرس موفق مشاهده نمی‌شود‌. دلایل خوبی مثل قدرت بازیسازی کین یا قدرت بالای دریبل بازیکنانی چون بلینگام، فودن و ساکا برای تمرکز انگلیس روی ضدحملات وجود دارد اما مشکل این‌جاست که تعداد ضدحملات انگلیس نیز به نسبت گذشته کاهش پیدا کرده. انگلیسی‌ها به اندازه تیمی مانند فرانسه که روی انتقال سریع خطرناک بوده، در ضدحملات موفق عمل نکرده‌اند. مشکلات دفاعی انگلیس در بازی‌های یک سال اخیر، مسئله تازه‌ای نیست و آن‌ها در رقابت‌های دوستانه با برزیل، بلژیک و ایسلند نیز قربانی ضعف در خط دفاعی خود شده‌اند.

مشکل همیشگی انگلیسی‌ها!

برای بسیاری از مردم انگلیس، دو بازی این تیم در یورو ۲۰۲۴ یادآور خاطرات تیم‌های قدیمی فوتبال انگلیس در رقابت‌های مختلف بود. وقتی اسون گوران اریکسون روی نیمکت سه‌شیر حضور داشت، همواره به این موضوع اشاره می‌کرد که «ما در نیمه اول خوب بودیم اما نیمه دوم خوب پیش نرفت!» دو بازی بزرگ انگلیسی‌ها زیر نظر ساوتگیت نیز با همین مشکل عجین شده است. اول در نیمه‌نهایی جام جهانی ۲۰۱۸ مقابل کرواسی، جایی که در ورزشگاه لوژنیکی مسکو انگلیسی‌ها پس از گل اول توسط کیران تریپیه، عقب‌نشینی کردند و کرواسی موفق به تسلط روی توپ و میدان مقابل تیم خسته ساوتگیت شد و در نهایت، کروات‌ها به فینال رسیدند. در اولین وقفه بازی‌های ملی پس از جام جهانی، ساوتگیت درباره جزییات پیشرفت تیمش در زمان مالکیت حریف اشاره کرد اما در نیمه‌نهایی لیگ ملت‌های اروپای ۲۰۱۹ مقابل هلند، بار دیگر چنین مشکلی رقم خورد و هلندی‌ها در وقت اضافه به فینال رسیدند.

بزرگ‌ترین نمونه این مشکل را می‌توان در فینال دوره قبلی جام ملت‌ها جستجو کرد. جایی که انگلیس پس از گل زودهنگام لوک شاو، در کنترل بازی ناتوان بود و پس از دریافت کردن گل روی یک ضربه شروع مجدد، بازی را در ضربات پنالتی واگذار کرد. این بهترین فرصت نسل فعلی فوتبال انگلیس برای قهرمانی در یک تورنمنت معتبر محسوب می‌شد. منتقدان ساوتگیت می‌گویند که او سه سال برای درست کردن این مشکل فرصت داشته اما حالا در مرحله گروهی، مشکلات قدیمی پابرجا هستند. در نقطه مقابل مدافعان ساوتگیت نیز با اشاره به موفقیت فرانسه دشان در سال‌های اخیر، از رویکرد محتاطانه ساوتگیت دفاع می‌کنند.

مشکل انگلیس در کنترل بازی‌ها، بزرگ‌تر از شخص گرت ساوتگیت است. اگر به جام جهانی ۲۰۰۲ و تساوی مقابل سوئد برگردیم یا روند شکست انگلیس مقابل پرتغال در یورو ۲۰۰۴ را مرور کنیم، متوجه می‌شویم که این موضوع در تاریخ فوتبال ملی انگلیس ریشه تاریخی دارد. در یورو ۲۰۰۴، انگلیس در دقیقه سه از حریف پیش افتاد و عقب‌ نشست و پس از ۸۰ دقیقه سخت، گل مساوی را توسط هلدر پوستیگا دریافت کرد. فوتبال از آن زمان تغییرات زیادی کرده اما این یک مشکل ثابت برای سه‌شیر محسوب می‌شود. مانند تساوی مقابل آمریکا در جام جهانی ۲۰۱۰ که فابیو کاپلو تیمش را در هنگام ورود به جام خسته توصیف کرده بود. برای کشوری که به فوتبال پرفشار و پرانرژی خود افتخار می‌کند، این سبک از بازی در طول سال‌های متوالی شگفت‌انگیز است. به احتمال قوی ساوتگیت توان تغییر دادن شرایط در دو هفته آینده را ندارد اما اگر قرار نیست انگلیس از بالا پرس کند، آن‌ها به روش بهتری برای دفاع کردن نیاز خواهند داشت.

راه حل چیست؟

معمولاً حل کردن یک مشکل بسیار سخت‌تر از شناسایی کردن آن است. ساوتگیت برای حل مشکل فعلی انگلیس دو گزینه دارد: تغییر دادن بازیکنان یا تغییر دادن سیستم. او می‌تواند هر کدام از این تغییرات یا هر دوی آن‌ها را برای بازی‌های آینده یورو امتحان کند. به طور مثال در شب پیروزی شیرین مقابل آلمان در یورو ۲۰۲۰، ساوتگیت سیستم خود ر را به ۳-۴-۳ تغییر داد و در این مورد گفت: «ما می‌خواستیم که به طور پرفشار و نفر به نفر روی حریف فشار بگذاریم و وینگ‌بک‌های ما این کار را به خوبی انجام دادند.»

بر اساس تمام شاخص‌های هجومی، ترنت الکساندر آرنولد هافبکی نیست که مناسب سبک بازی با محوریت پرس از بالا باشد؛ دکلان رایس ناچار است که بخش زیادی از فضای پشت سر او را پوشش دهد و شاید تعویض انگلیس در دو بازی قبلی یعنی حضور کانر گلگر به جای آرنولد، چاره کار ساوتگیت باشد. همچنین به نظر نمی‌رسید پرس از بالا چندان متناسب با خصوصیات هری کین باشد؛ احتمال حضور واتکینز به جای او در ترکیب کم است اما شاید این تغییر، کیفیت هجومی انگلیس را افزایش دهد. 

مشکلات انگلیس تبدیل به یک کلاف سردرگم شده که واضح هستند اما راه حل مشخصی برای آن‌ها وجود ندارد. شاید حل کردن یک مشکل، موجب ایجاد مشکلات دیگری در ترکیب و سبک بازی تیم شود. کیفیت و استحکام خط دفاعی انگلیس، کلید اصلی عملکرد قابل‌قبول انگلیس زیر نظر ساوتگیت در دو تورنمنت قبلی بوده اما برای رشد عملکرد تیم در این دوره، انگلیس نیاز به دفاع در زمین رقبا دارد.